Sankhyakarika (सांख्यकारिका)

Description

सांख्यकारिका (Sankhyakarika) षष्टिपदार्थीप्रतिपादकं साङ्ख्यशास्त्रम्-तथ तत्र भवान् परमकारुणिको महामुनिः कपिलाचार्यः सकललोकक्षेमकामनया सुरिनाम्ने मुनये स्वशिष्यायोपदिदेश। तेन च पच्चशिखाचार्यायेत्येवं शिष्यपरम्पराक्रमेण स्वेनापि संप्राप्तमतिविस्तृतं दीर्घकाल-सापेक्षमतिक्लेशसाध्यं चेत्यादिकं पर्यालोच्य तच्छाखपाररचना दीनजनोद्धरणकृपा-परिपूर्णान्तरङ्गेणाधीतषष्टितन्त्रेण श्रीमतेश्वरकृष्णमहाविदुषश साक्ष्यकारिकानामक-निबन्धेन (द्वासप्ततिकारिकात्मना) मिताक्षरेणामिताशयेन सर्वमुमुक्षुजनहार्दान्धत-मसनिर्णाशनपटीयसा सच्चिक्षिपे आर्यमतिना कोविदाग्रण्या। ततः कालवशात्तदध्ययने तत्प्रवचनेऽपि कुशवाहुल्यं विद्वद्धासादिवशात्संप्राप्तं परिपश्यता मूळशास्रकृतो महाविष्ण्ववतारादन्येन महर्षिणा कपिलाचार्येण (१) हेय हानतद्धेतुव्यूहारूयार्थच्चतुष्टयवत्प्रथमाध्यायः, (२) प्रवानकार्यभूतसप्तदशात्मकलिङ्ग-देहगतवस्तुप्रकाशप्रतिपाद‌क द्वितीयाध्यायः, (३) परवैराग्यसाधनी भूतपुरुषाविषयाव्यक्तसम्बन्ध्यत्यन्तलयान्त कार्य प्रतिपादक तृतीयाध्यायः, (४) प्रागुक्ताध्यायत्रितयगत-विवेकान्तरङ्गप्रतिपादकचतुर्थाध्यायः, (५) स्वसिद्धान्तडीकरणसमर्थार्थप्रतिपादक पच्चमाध्यायः, (६) मुख्यार्यविस्तृतिपरिशिष्टवाक्यार्थप्रतिपादकषष्ठाध्यायश्चेत्येवं पञ्चविंशतितश्वप्रकाशनद्वारा मुमुक्षुलोकस्य हितप्राप्तये ऽहितनिवृत्तये च पडघ्यायात्मकं साङ्ख्यशास्रं निर्माय स्वशिष्यायोपदिदेश, तथा सप्तविंशतिसूत्रात्मकमपरमपि संक्षिप्त तदिदं शास्त्रं यच्ट्रीमद्विद्यारण्यस्वामिभिव्र्याख्यातं मुद्रितं सत्प्रकाशते इत्यन्यत्।